กองทุนภูมิอากาศสีเขียว (Green Climate Fund: GCF)

กองทุนภูมิอากาศสีเขียวกำหนดกรอบยุทธศาสตร์เพื่อการลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจก 4 ด้าน ได้แก่

1. เพิ่มการผลิตและการเข้าถึงพลังงานที่มีการปล่อยคาร์บอนต่ำ
2. เพิ่มการขนส่งที่มีระบบการปล่อยคาร์บอนต่ำ
3. อาคาร เมืองอุตสาหกรรม และอุปกรณ์เครื่องใช้ไฟฟ้า
4. การใช้ที่ดิน การตัดไม้ทำลายป่า การจัดการป่าไม้แบบยั่งยืน และเพิ่มการดูดกลับคาร์บอนในภาคป่าไม้ และเพื่อการปรับตัวต่อการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ 4 ด้าน ได้แก่ (1) สุขภาพความเป็นอยู่และความมั่นคงด้านอาหารและน้ำ (2) การดำรงชีวิตของผู้คนและชุมชนในพื้นที่เสี่ยงภัย (3) ระบบสาธารณูปโภคและสภาวะแวดล้อม และ (4) ระบบนิเวศและการบริการ

ขนาดโครงการ GCF ที่หน่วยงานปฏิบัติการที่ได้รับการรับรองสามารถดำเนินการได้ มีดังนี้

1. เงินช่วยเหลือแบบให้เปล่า : ใช้เพื่อส่งเสริมการลงทุนด้านการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ เช่น กิจกรรมด้านการปรับตัวในพื้นที่เปราะบาง การให้ความช่วยเหลือด้านเทคนิคและการเสริมสร้างศักยภาพ การศึกษาความเป็นไปได้ของโครงการตลอดจนการสนับสนุนด้านเงินทุนเพื่อให้โครงการสัมฤทธิ์ผล
2. เงินกู้แบบมีเงื่อนไขผ่อนปรน : ใช้เพื่อสร้างสภาพคล่องทางการเงินด้วยการกำหนดอัตราดอกเบี้ยต่ำกว่าท้องตลาด การยืดระยะเวลา และ/หรือ การพักชำระหนี้ชั่วคราว
3. เงินค้ำประกัน : ใช้เพื่อบรรเทาหรือลดความเสี่ยงของการลงทุน โดยที่ผู้ค้ำประกันทำสัญญารับผิดชอบร่วมหรือแทนผู้กู้ ซึ่งการค้ำประกันนี้อาจครอบคลุมการลงทุนทั้งหมดหรือเพียงบางส่วน
4. ตราสารทุน : เป็นการระดมเงินทุนจากนักลงทุนสำหรับโครงการหรือสินทรัพย์ เพื่อช่วยลดภาระหนี้และเพิ่มผลตอบแทนในที่สุด ซึ่งโดยทั่วไป ตราสารทุนเหมาะกับโครงการที่มีความเสี่ยงสูง แต่มีโอกาสของความสำเร็จและให้ผลตอบแทนต่อนักลงทุน

แนวคิดโครงการ (Concept Note) เป็นการเสนอโครงการหรือแผนงานโดยย่อ หลังจากที่ได้มีการหารือกับหน่วยประสานงานหลักแห่งชาติแล้ว เพื่อเปิดโอกาสให้ AE ได้รับฟังความคิดเห็นและข้อเสนอแนะจากสำนักเลขาธิการกองทุนว่าโครงการมีความสอดคล้องกับวัตถุประสงค์ นโยบาย และหลักเกณฑ์การลงทุนมากน้อยเพียงใด ก่อนที่จะได้มีการพัฒนาข้อเสนอโครงการในลำดับต่อไป

1. หารือร่วมกับ NDA ให้ทราบถึงแนวคิดโครงการและกิจกรรมที่สอดคล้องกับกรอบยุทธศาสตร์ของประเทศด้านการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ
2. แจ้งให้สำนักเลขาธิการกองทุนได้ทราบว่า AE ได้หารือกับ NDA แล้ว

นอกจากนี้แนวคิดโครงการนั้นไม่ใช่ภาคบังคับ แต่สนับสนุนให้มีการจัดทำ เพื่อรับฟังความคิดเห็นในเบื้องต้นจากสำนักเลขาธิการกองทุน ซึ่งจะช่วยให้การพิจารณาโครงการในอนาคตทำได้รวดเร็วขึ้น

AE สามารถพัฒนาข้อเสนอโครงการหรือแผนงาน ต่อยอดจากการพัฒนาแนวคิดโครงการ โดยประสานใกล้ชิดกับ NDA เพราะต้องคำนึงถึงความต้องการของประเทศเป็นสำคัญ นอกจากนี้ AE สามารถพัฒนาจัดทำข้อเสนอโครงการเป็นกรณีพิเศษตามการเรียกร้องของ GCF เพื่อให้มีการลงทุนด้านการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศอย่างไรก็ดีข้อเสนอแนะและความเห็นจากสำนักเลขาธิการกองทุนที่มีต่อแนวคิดโครงการและข้อเสนอโครงการไม่ได้เป็นการรับรองว่า โครงการ/แผนงานดังกล่าวจะได้รับการพิจารณาในที่สุดเสมอไป เพราะมติการตัดสินใจในขั้นตอนสุดท้ายนั้นเป็นหน้าที่ของคณะกรรมการบริหารกองทุน โดยคำนึงถึงปัจจัยต่าง ๆ เป็นส่วนประกอบ เช่น ด้านเทคนิค รูปแบบกลไกการเงิน สภาพแวดล้อมสังคม เพศภาวะและมุมมองข้อกฎหมายอื่น ๆ ทั้งนี้สำนักเลขาธิการกองทุนจะส่งโครงการต่อไปให้คณะกรรมการบริหารกองทุนพิจารณา ก็ต่อเมื่อได้ผ่านการเห็นชอบจากคณะกรรมการพิจารณาเชิงเทคนิค หรือ Technical Advisory Panel (TAP) ที่ทำงานอย่างเป็นอิสระ และจากสำนักเลขาธิการกองทุน

1. Section A : บทสรุปของโครงการ/แผนงาน แสดงถึงข้อมูลส่วนสำคัญของโครงการที่ต้องการนำเสนอ
2. Section B : รายละเอียดด้านงบประมาณและการเงิน ทั้งในส่วนที่ขอการสนับสนุนจากกองทุน GCF และจำนวนของงบร่วม หรือ co-financing
3. Section C : รายละเอียดของโครงการ/แผนงานแสดงถึงข้อมูลและรายละเอียดของโครงการที่ต้องการนำเสนอ รวมถึงแผนการดำเนินงาน
4. Section D : เหตุผลในการเข้าร่วมของ GCF แสดงให้เห็นถึงเหตุผลว่าทำไมการมีส่วนร่วมของ GCF ในโครงการ/แผนงานถึงมีความสำคัญ รวมถึงการคำนึงถึงความยั่งยืนของโครงการในระยะยาว
5. Section E : ผลลัพธ์ที่คาดหวังจากการลงทุน แสดงถึงผลการดำเนินงานที่คาดว่าจะได้รับโดยเทียบกับเกณฑ์
   การลงทุนของ GCF
6. Section F : สรุปผลการประเมินแสดงถึงข้อมูลการวิเคราะห์ทางเศรษฐศาสตร์และการเงิน เหตุผลประกอบการตัดสินใจ การประเมินทางเทคนิค การประเมินผลกระทบด้านสิ่งแวดล้อมและสังคม และการจัดการทางการเงิน รวมถึงการจัดซื้อ
7. Section G : การประเมินและบริหารจัดการความเสี่ยงแสดงถึงความเสี่ยงที่สำคัญ และมาตรการลดความเสี่ยง
8. Section H : การตรวจสอบและรายงานผลระบุถึงกรอบตรรกะ ตามกรอบการวัดผลการปฏิบัติงานของ GCF ซึ่งอยู่ภายใต้การการจัดการผลลัพธ์ รวมทั้งอธิบายถึงการเตรียมการในการติดตาม การรายงานและการประเมินผล
9. Section I : ภาคผนวกแสดงถึงเอกสารประกอบอื่น ๆ

ทุกข้อเสนอโครงการหรือแผนงานที่ส่งเข้ามา เริ่มแรกจะได้รับการประเมินโดยสำนักเลขาธิการกองทุนและคณะกรรมการที่ปรึกษาอิสระด้านเทคนิค ตามกรอบยุทธศาสตร์ของกองทุนและเกณฑ์การลงทุนของกองทุน GCF (IPSCEN)

1. ผลกระทบที่อาจเกิดขึ้น (Impact Potential)  I

ศักยภาพของโครงการหรือแผนงานที่จะช่วยให้บรรลุหมายของกองทุน ในการปรับเปลี่ยนสู่การพัฒนาอย่างยั่งยืนที่มีการปล่อยคาร์บอนต่ำและมีความสามารถในการรับมือต่อผลกระทบจากการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ

2. ศักยภาพในการปรับเปลี่ยนกระบวนทัศน์ (Paradigm Shift Potential) P

ระดับของกิจกรรมที่นำเสนอสามารถกระตุ้นผลกระทบที่นอกเหอไปจากการลงทุนในโครงการหรือแผนงานเพียงครั้งเดียว โครการดังกล่วสามารถไปพัฒนาต่อยอด ขยายผลหรือทำซ้ำในพื้นที่อื่นๆ ได้มากน้อยเพียงใด รวมทั้งมีนวัตกรรมและโอกาสของการแปรรูปอย่างไร

3. ศักยภาพของการพัฒนาที่ยั่งยืน (Sustainable Development) S

ศักยภาพของโครการหรือแผนงานที่จะสร้างประโยชน์มากขึ้นและร่วมกันในด้านสิ่งแวดล้อม สังคมและเศรษฐกิจ รวมทั้งมีการพัฒนาที่คำนึงถึงผลกระทบด้านเพศภาวะ

4. ความเป็นเจ้าของประเทศ (Country Ownership) C

ประเทศที่เป็นจ้าของโครงการหรือแผนงาน สามารถดำเนินกิจกรรมได้ตามที่เสนอ และโครงการดังกล่าวสอดคล้องกับยุทธ์ศาสตร์และนโยบายของประเทศต้นการปลี่ยนแปลสภาพภูมิอากาศที่มีอยู่ ณ ปัจจุบันได้มากน้อยเพียงใด

5. ประสิทธิภาพและประสิทธิผล (Efficiency and Effectiveness) E

อัตราผลตอบแทนทางเศรษฐศาสตร์และการเงินของโครงการ/แผนงาน โดยเฉพาะอย่างยิ่งกับโครงการลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจกว่าจะเป็นการลงทุนที่คุ้มค่ามากน้อยเพียงใด และมีงินสนับสนุนร่วมด้วยสักเท่าไหร่

6. ความต้องการของผู้รับ (Needs of Recipients) N

ความเปราะบางและความต้องการด้านเงินทุนของประเทศที่จะได้รับผลประโยชน์จากโครงการหรือแผนงานว่าสามารถครอบคลุมกลุ่มเป้าหมาย อุปสรรคในการจัดหาแหล่งเงินทุนและระดับของความเสี่ยงด้านการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศของประเทศ รวมทั้งความต้องการด้านการพัฒนาศักยภาพของสถาบันและการดำเนินงานอย่างไรภายหลังข้อเสนอโครงการหรือแผนงานจะได้รับการนำเสนอไปยังคณะกรรมการบริหารกองทุน เพื่อพิจารณาอนุมัติ ก่อนที่จะสามารถดำเนินการต่อไปได้ ซึ่งขั้นตอนในกระบวนการอนุมัติโครงการของ GCF แสดงไว้ในรูปด้านล่าง

หน่วยงานปฎิบัติการที่ได้รับการรับรอง มีบทบาทในการดำเนินกิจกรรมต่างๆ อาทิเช่น

1. พัฒนาและจัดส่งข้อเสนอโครงการ
2. กำกับดูแลการบริหารจัดการและการดำเนินงานโครงการ/แผนงาน
3. เลือกใช้รูปแบบกลไกทางการเงินที่สอดคล้องกับศักยภาพของหน่วยงาน
4. ผลักดันให้มีเงินลงทุนจากภาคเอกชน

1. หน่วยงานปฏิบัติการระดับชาติหรือภูมิภาค (Direct Access Entity: DAE) ได้แก่ หน่วยงานระดับท้องถิ่น ระดับชาติหรือภูมิภาคที่ผ่านการเสนอชื่อโดย NDA
2. หน่วยงานปฏิบัติการระดับนานาชาติ (International Access Entity) ได้แก่ หน่วยงานในสังกัดองค์การสหประชาชาติ ธนาคารเพื่อการพัฒนาระหว่างประเทศ สถาบันการงินระดับนานาชาติ และสถาบันระดับภูมิภาค